Eind 2021 voltooide “Monumenten, Landschappen en Archeologie”, het tweemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse overheid “Onroerend Erfgoed”, zijn veertigste jaargang. Bij wijze van een bibliografie lijst ik in onderhavige blog op welke Haspengouwse items de vier jongste decennia op Vlaams niveau blikvangers waren. Welnu, de teller van Haspengouwse titels staat na veertig jaar of 240 nummers … op 42. In de caleidoscoop van Vlaamse regio’s prijkt Haspengouw hiermee –veruit én torenhoog– op de eerste plaats. Moge deze objectieve waardemeter een doorslaggevend argument zijn bij de thans lopende procedure omtrent de toekenning van de titel ‘Landschapspark’. Het zou een terechte erkenning betekenen voor een unieke landschappelijke streek binnen Vlaanderen!
Naar analogie met mijn vijfdelige reeks Haspengouw-monografieën heb ik deze bloemlezing versneden in een achttal rubrieken: geologie, archeologie, religieus erfgoed, kerken, kastelen, cultuurlandschappen, industriële archeologie en burgerlijke architectuur. Van elk artikel vermeld ik achtereenvolgens de titel, de auteur(s) en de jaargang waarin het verschenen is. In de mate van het mogelijke suggereer ik telkens een praktische hint voor een actuele verkenning: een bezoek, een wandeling of fietstocht en een wegwijzer naar extra informatie of verdieping. Van harte welkom in het Vlaams “Landschapspark Haspengouw”!
Alle 240 tot op heden verschenen nummers staan in mijn persoonlijke bibliotheek. Mocht het wenselijk zijn, dan zijn mijn erfgenamen bereid deze na mijn dood te schenken aan de bibliotheek van TROCHAS, het toekomstig inlevingscentrum van het Landschapspark Haspengouw....
GEOLOGIE IN HASPENGOUW
- Mergel als bouwsteen. Jos Gyselinck. M&L, jg. 8/4, pp. 26-31. 1989.
ARCHEOLOGIE IN HASPENGOUW
- Veldwezelt-Hezerwater, het eerste beschermd Midden-Paleolithisch monument in Vlaanderen. Patrick M.M.A. Bringmans en Pierre M. Vermeersch. M&L, jg. 27/1, pp. 4-20. 2008.
- Een buitengewoon aarden monument: het Romeins aquaduct van Tongeren. Elke Wesemael. M&L, jg. 30/3, pp. 6-21. 2011.
- WANDELEN ‘Verborgen Moois Beukenberg’ - 6,9km
- Archeologisch onderzoek op het plateau van Caestert. Marc Verhoeven. M&L, jg. 32/2, pp. 44-61. 2013.
- Archeologie ‘verbeeld’, een nieuw landmark langs de Romeinse Kassei op de Bollenberg in Borgloon. Linda Bogaert, David Depraetere en Eddy Dupae. M&L, jg. 34/2, pp. 48-61. 2015.
- WANDELEN Greenspot Grootloon – wandelingen tussen 4 en 12,5 km
RELIGIEUS ERFGOED IN HASPENGOUW
- De begijnhofkerk te Sint-Truiden en haar muur- en pijlerschilderingen. M. Buyle en L. Smets. M&L, jg. 1/2, pp. 26-34. 1982.
- Het begijnhof Sint-Agnes van Sint-Truiden: een nieuwe studie. Thomas Coomans en Anna Bergmans. M&L, jg. 29/5, pp. 72-78. 2010.
- Het Capucijnenklooster te Sint-Truiden. Jos Martens, Sieg Vlaminck en Louis Coolen. M&L, jg. 7/1, pp. 41-61. 1988.
- Het Capucijnenklooster te Sint-Truiden: een archeologische visie. Dirk Van Eenhooge. M&L, jg. 16/3, pp. 6-29. 1997.
- INFO Stadswandeling Sint-Truiden – info.toerisme@sint-truiden.be
- Het interieur van de abtsvleugel van de voormalige abdij van Sint-Truiden. Karel Verhelst. M&L, jg. 9/1, pp. 25-40. 1990.
- De abdijsite van Sint-Truiden: een archeologische evaluatie en waardering. Natasja De Winter. M&L, jg. 30/6, pp. 4-23. 2011.
- Herwaardering van de Sint-Truidense abdijsite na de brand van 1975. Jos Gyselinck. M&L, jg. 30/6, pp. 24-35. 2011.
- Een nieuwe bestemming voor het Agnetenklooster te Tongeren. Michel Janssen, Hadewych Van Rechem en Caroline Vandegehuchte. M&L, jg. 24/2, pp. 33-58. 2005.
- INFO Thans administratief centrum voor het agentschap voor jongerenwelzijn
- Wat zit er in de kist? De inhoud van het Sint-Odiliaschrijn van Kerniel wetenschappelijk onderzocht. Jeroen Reyniers. M&L, jg. 38/6, pp. 18-32. 2019.
- INFO Georeto-blog ‘Odilia van Keulen en haar reliekschrijn; de realiteit achter de legende
HET HASPENGOUWS KERKENLANDSCHAP
- Het Sint-Jansbeeld uit de Sint-Agapituskerk te Vliermaal. M. Buyle M&L, jg. 1/5, pp. 42-45. 1982.
- INFO Deze Sint-Agapituskerk (met vroeg-Romaanse toren!) is momenteel gesloten voor erediensten
- Verdwenen muurschilderingen in de St-Aldegondiskerk te Alken. A. Bergmans. M&L, jg. 3/1, pp. 50-54. 1984.
- INFO Weekendviering, elke zondag om 11 uur
- De restauratie van de Sint-Martinuskerk te Berg. M&L, jg. 8/6, pp. 50-63. 1989.
- WANDELEN ‘Verborgen Moois Berg’ - 6,1km
- De muurschilderingen van de Sint-Genovevakerk te Zepperen. Christine Vanthillo en Bernard Delmotte. M&L, jg. 12/3, pp. 40-61. 1993.
- BEZOEKEN Deze ode aan Sint-Genoveva is dagelijks toegankelijk
- De herboren samenhang binnen de St-Mauritiuskerk van Bilzen. Christine Vanthillo. M&L, jg. 15/1, pp. 39-48. 1996.
- Hout in dienst van de ideologie. De restauratie van het meubilair van de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek te Kortenbos. Marjan Buyle, Christine Vanthillo en Hugo Vanden Borre. M&L, jg. 15/3, pp. 29-37. 1996.
- BEZOEKEN Deze mariale bedevaartkerk is dagelijks toegankelijk tussen 9u00 en 17u00.
- Het archeologisch onderzoek in de O.L.V.-Basiliek van Tongeren. Fase1: 1999-2001. P. Van den Hove, A. Verhoeven en G. Vynckier. M&L, jg. 21/4, pp. 12-37. 2002.
- Het archeologisch onderzoek in de O.L.V.-Basiliek van Tongeren. De Romeinse en vroegmiddeleeuwse periode. Annick Arts, Vanessa Vander Ginst, Alain Verhoeven en Geert Vynckier. M&L, jg. 28/1, pp. 8-31. 2009.
- De Sint-Martinuskerk in Stevoort: een geslaagde synthese. Christine Vanthillo en Herman van Meer. M&L, jg. 24/2, pp. 6-12. 2005.
- De gerestaureerde Sint-Odulphuskerk van Borgloon. Een open kerk met een verleden. Jeroen Reyniers, Wilfried Grommen, Rob Vandueren en Jos Vrancken. M&L, jg. 40, nr.4, pp. 20-39. 2021.
- INFO Georeto-blog “De Sint-Odulphuskerk … één millenium later: het loont de moeite”.
HET HASPENGOUWS KASTELENLANDSCHAP
- De tuinen van Alden Biesen, een nieuwe hof naar oud model. Herman Van den Bossche. M&L, jg. 10/3, pp. 25-40. 1991.
- Een Van Peteghem-orgel uit Diest in de kerk van de Landcommanderij Alden Biesen. Antoon Fauconnier en Patrick Roose. M&L, jg. 18/2, pp. 25-40. 1999.
- Landcommanderij van Alden Biesen: restauratie van het appartement van de landcommandeur. Guido Jan Bral, Hugo Vandenborre en Christine Vanthillo. M&L, jg. 22/6, pp. 48-71. 2003.
- Herinrichting en restauratie van het stucplafond in het “Blauwe Salon” van de landcommanderij Alden Biesen. Denis Van Baren en Hugo Vandenborre. M&L, jg. 28/5, pp. 29-41. 2009.
- Stucwerk van de 17de en 18de eeuw in de Lage Landen. Guiseppe Maria Moretti, een 18de-eeuwse stucwerker in Alden Biesen. Fabrice Giot. M&L, jg. 28/5, pp. 42-51. 2009.
- De woontoren van Aynchon de Hognoul te Rutten op het einde van de 13de eeuw. Frans Dopere en William Ubregts. M&L, jg. 10/4, pp. 36-48. 1991.
- FIETSEN Tussen knooppunten 115 en 116 van het Limburgs fietsroutenetwerk
- Het kasteeldomein van Heers: een boeiend domein. Chris De Maegd. M&L, jg. 22/5, pp. 4-24. 2003.
- Raadsels en rafels rond het kasteel en het park van Veulen in Heers. Chris De Maegd. M&L, jg. 24/3, pp. 55-74. 2005.
- FIETSEN Vlakbij knooppunt 159 van het Limburgs fietsroutenetwerk
HASPENGOUWSE CULTUURLANDSCHAPPEN
- De Japanse honingboom te Sint-Truiden (Kerkom). Boomverzorging als beheersmaatregel voor het behoud van ons onroerend natuurpatrimonium. W. Claes, A. De Haeck en G. Van der Linden. M&L, jg. 3/6, pp. 7-13. 1984
- Het plateau van Caestert (in Riemst). Een monumentaal landschap op de grens van twee landen en drie provincies. Hubert Bats. M&L, jg. 8/4, pp. 25-40. 1989.
- De westelijke Jekerhellingen in Kanne (Riemst): eeuwenoud landschap in ere hersteld. Jan Van Ormelingen, Hubert Bats en Gabriël Erens. M&L, jg. 26/4, pp. 10-40. 2007.
- Fruitteelt en hoogstamboomgaarden in Zuid-Limburg. Ludo Royen, Hubert Bats, Marc De Borgher, Herman Van den Bossche en Paul Van den Bremt. M&L, jg. 20/1, pp. 30-53. 2002.
- Erfgoed in de kijker. Feest voor de zintuigen: de smaakzin. Historische boomgaarden (in Bommershoven), bron van vergeten smaken . Paul Van Laer. M&L, jg. 40, nr.2, pp. 56-61. 2021.
- Cultuurlandschap rond Kuttekoven: stille getuige van landelijke idylle. Bart Geyskens. M&L, jg. 23/3, pp. 31-62. 2004.
- Levende relicten uit een ver verleden. De vegetatie van de tumuli in Haspengouw. Eddy Dupae. M&L, jg. 32/4, pp. 22-58. 2013.
INDUSTRIEEL ARCHEOLOGISCH ERGOED
- Grafkruisen van de Sint-Truidense gieterij Brialmont. Jaak Nijssen. M&L, jg. 20/4, pp. 38-44. 2001.
- BEZOEKEN Stedelijk Kerkhof Sint-Truiden
- De stoomstroopfabriek Wynants-Groenendaels en Fréres in Borgloon. Van stroopfabriek tot fruitbelevingscentrum. Stijn Thomas. M&L, jg. 39, nr.4, pp. 45-62. 2020.
BURGERLIJKE ARCHITECTUUR
- Het Limburgse burgerhuis tot omstreeks 1750. Frieda Schlusmans. M&L, jg. 6/5, pp. 30-48. 1987.
- De rehabilitatie van het huis Stellingwerff-Waerdenhof te Hasselt. Herman van Meer en Jos Gyselinck. M&L, jg. 9/6, pp. 25-40. 1990.
- De Academiezaal te Sint-Truiden: een onbekend oeuvre van de Gentse architect Louis Roelant (1786-1864). Lode De Clercq en Herman Van Meer, m.m.v. Jos Gyselinck. M&L, jg. 15/5, pp. 8-38. 1996.
- BEZOEKEN met Trudopas, te bekomen bij Toerisme Sint-Truiden
- Bedreigd erfgoed: vakwerkbouw in Limburg. Jos Gyselinck. M&L, jg. 24, nr.3, pp. 15-54. 2005.
- FIETSEN Geologische fietsroute ‘Herk en Mombeek’
- Zijn lokale besturen klaar voor een eigen onroerenderfgoedbeleid? Een stand van zaken in de stad Sint-Truiden. Jelle Lisson. M&L, jg. 39, nr.6, pp. 25-42. 2020.
Lapis, mors-abolescens.
10 januari 2022